عمل آئورت قلب چیست؟
آئورت یکی از چهار دریچه قلب است. این دریچه جریان خون در قلب را کنترل می‌کند. دریچه آئورت بین بطن چپ قلب و شریان آئورت قرار دارد. شریان آئورت بزرگ‌ترین شریان بدن است. خون از طریق این شریان از قلب به سمت شکم و قسمت پایین بدن حرکت می‌کند. دریچه آئورت از بازگشت خون به قلب جلوگیری می‌کند.
زمانی که دریچه آئورت آسیب می‌بیند یا بیمار می‌شود، در جریان خون اختلال ایجاد می‌کند. در این شرایط قلب باید برای خون‌رسانی به اندام‌ها سخت‌تر کار کند. به همین دلیل پزشک برای کاهش علائم مشکل دریچه آئورت، درمان بیماری و افزایش طول عمر بیمار عمل آئورت قلب را توصیه می‌کند. جراحی آئورت قلب از طریق عمل قلب باز انجام می‌شود. اما در برخی شرایط پزشک این روش را برای بیمار مناسب ندانسته و عمل قلب بسته انجام می‌شود.
آئورت قلب گاهی با ترمیم و تعمیر دریچه قلب بهبود پیدا می‌کند. اما در برخی مواقع لازم است دریچه تعویض شود. نقص در دریچه آئورت ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد یا در مراحل بعدی زندگی ایجاد شود.
عمل آئورت قلب چگونه انجام می شود؟
عمل آئورت قلب ممکن است به‌صورت عمل قلب باز یا عمل بسته قلب انجام شود. اگر جراحی کم تهاجمی باشد، مدت بستری‌شدن در بیمارستان کاهش پیدا می‌کند. انتخاب روش جراحی به وضعیت بیمار و شدت مشکل بستگی دارد. به‌عنوان‌مثال افرادی که دچار بیماری ریوی یا کلیوی هستند، نمی‌توانند عمل قلب باز انجام دهند.
معمولا مشکل دریچه آئورت با ترمیم دریچه برطرف می‌شود. اما گاهی نیاز است که دریچه کامل تعویض شود. هر یک از روش‌های جراحی را در ادامه کامل توضیح می‌دهیم.
جراحی ترمیم دریچه آئورت قلب
در بیشتر مواقع برای ترمیم دریچه آئورت عمل قلب باز انجام می‌شود. در این روش بعد از بیهوشی استخوان قفسه سینه از وسط باز می‌شود. به این نوع برش استرنوتومی می‌گویند. برای انجام عمل قلب باز ضربان قلب متوقف می‌شود. به همین دلیل در طول جراحی باید از دستگاه بای پس قلبی ریوی استفاده کرد. این دستگاه به‌جای قلب کار می‌کند و خون را به اندام‌های مختلف بدن می‌رساند. گاهی هم ممکن است پزشک روش کم تهاجمی‌تری را انتخاب کند.
عمل ترمیم دریچه آئورت قلب با تکنیک‌های مختلفی انجام می‌شود. در واقع نوع مشکل دریچه تعیین‌کننده نوع تکنیک است. پزشک احتمالا برای ترمیم دریچه یکی از روش‌های زیر را انجام می‌دهد.
- پرکردن سوراخ‌ها یا بستن پارگی فلپ‌های دریچه آئورت
- اضافه‌کردن تکیه‌گاه به پایه یا ریشه دریچه
- تغییر شکل یا برداشتن مقداری از بافت برای محکم بسته‌شدن دریچه
- سفت کردن حلقه دور دریچه یا کاشت حلقه مصنوعی (آنولوپلاستی)
جراحی تعویض دریچه آئورت قلب
گاهی هیچ یک از روش‌های ترمیم دریچه آئورت قلب کارساز نیست. در این شرایط جراح باید دریچه آئورت را تعویض کند. جراح ممکن است این جراحی را به شکل عمل قلب باز یا جراحی کم تهاجمی انجام دهد. در این عمل، دریچه آئورت برداشته می‌شود و یک دریچه مکانیکی یا دریچه بافت بیولوژیکی جایگزین آن می‌شود. در بافت بیولوژیکی از بافت قلب گاو یا انسان استفاده می‌کنند. در برخی عمل‌ها هم ممکن است از دریچه ریوی خود بیمار برای جایگزینی استفاده شود.
هرکدام از این دریچه‌ها مزایا و معایبی دارند. در این مورد باید با پزشک خود صحبت کنید. اگر دریچه مکانیکی جایگزین شده باشد، باید برای جلوگیری از لخته‌شدن خون تا پایان عمر از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده کنید. دریچه‌های بیولوژیکی در طول زمان خراب شده و نیاز به تعویض دارند.
نکات مهم قبل از عمل آئورت قلب
شما قبل از جراحی آئورت قلب با متخصص قلب و عروق جلسه مشاوره خواهید داشت. در این جلسه پزشک در مورد روند عمل، عوارض احتمالی و نکات مراقبتی صحبت می‌کند. تمامی سوالات خود را در این جلسه از پزشک بپرسید. قبل از عمل باید به نکات زیر توجه داشته باشید.
- اگر دارویی مصرف می‌کنید، به پزشک اطلاع دهید. مصرف برخی داروها چند روز قبل عمل باید قطع شود.
- ممکن است پزشک برای قبل و بعد عمل داروهایی را تجویز کند. آنها را منظم مصرف کنید.
- ۸ ساعت قبل عمل نباید چیزی بخورید و بنوشید.
- اگر به دارویی حساسیت دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید.
- سوابق پزشکی خود را در اختیار جراح قرار دهید.
- ممکن است نیاز باشد قبل عمل موهای قفسه سینه را بتراشید.
مراقبت های بعد از عمل آئورت قلب
بعد از انجام عمل آئورت قلب باید یک روز یا بیشتر در بخش مراقبت‌های ویژه باشید. اگر عمل قلب باز انجام داده باشید، مدت‌زمان مراقبت در بخش ICU طولانی‌تر می‌شود. مایعات و داروها به‌صورت داخل وریدی تجویز می‌شود. برای تخلیه ادرار باید لوله‌ای در ناحیه مثانه قرار بگیرد. ترشحات و خون هم باید با لوله از قفسه سینه خارج شوند.
شما باید بعد از خارج‌شدن از بخش مراقبت‌های ویژه چند روزی در بیمارستان تحت‌نظر باشید. مدت‌زمان بستری بودن در بیمارستان به شرایط عمومی شما و عوارض جانبی عمل بستگی دارد. در این مدت فشارخون، تنفس و ضربان قلب بررسی می‌شود. پرستار باید علائم عفونت در محل برش را بررسی کند.
به‌مرور باید پیاده‌روی را شروع کنید و هر روز زمان آن را افزایش دهید. تمرینات تنفسی به بهبود سریع‌تر شما کمک می‌کنند. تا چند هفته بهتر است از رانندگی و بلندکردن اجسام سنگین دوری کنید.
معمولا بعد از جراحی آئورت قلب نیاز به معاینات منظم است. باید وضعیت قلب و علائم مربوط به نارسایی دریچه بررسی شوند. پزشک از شما می‌خواهد برای نتایج طولانی‌مدت سبک زندگی خود را تغییر دهید. رژیم غذایی سالم، ترک سیگار، مدیریت استرس، ورزش و کنترل وزن به بهبود وضعیت سلامتی شما کمک می‌کند.