از نظر زیبایی شناسی، چشم ها مهم ترین بخش صورت هستند. چشم ها نشان دهنده سن فرد و منعکس کننده حالت هیجانی و خلقی وی هستند و متاسفانه چشم ها و پلک ها زودتر از سایر اعضای بدن علائم پیری را نشان می دهند.

عمل جراحی پلاستیک پلک ها که اصطلاحا «بلفاروپلاستی» نامیده می شود برای برداشتن پوست اضافی، برداشتن پف پلک ها و در مواردی اصلاح گودی آن ها طراحی شده و هدف اصلی آن جوان سازی چهره افراد است.

چه کسانی کاندید جراحی زیبایی پلک هستند

بهترین کاندیداهای جراحی زیبایی پلک کسانی هستند که حداقل 35 سال سن دارند و شل شدن و آویزان شدن پوست پلک ها یا پف زیر چشم باعث تغییرات ناخوشایند در چهره آن ها شده است (البته در موارد استثنایی افراد جوان تر که به دلایل خاص مشکلات فوق را پیدا کرده اند نیز می توان تحت عمل جراحی قرار داد.)

برای جراحی لازم است که فرد به طور کلی سالم بوده و بیماری خاصی نداشته باشد. شخص باید انتظارات واقع بینانه و معقولی از عمل جراحی و نتایج آن داشته باشد و در این خصوص دیدن تصاویر قبل و پس از جراحی سایر افراد و احیانا مشورت با افرادی که قبلا جراحی شده اند می تواند کمک کننده باشد.

باید توجه داشت که جراحی بلفاروپلاستی این موارد را بهبود نمی بخشد:

1. حلقه های سیاه اطراف چشم

2. چروک های اطراف پلک و بین دو ابرو و پیشانی (برای اصلاح این موارد تزریق بوتوکس روش مناسبی است.)

3. افتادگی ابرو که به طور همزمان با عمل جراحی بلفاروپلاستی یا به طور جداگانه در یک جلسه دیگر به جراحی نیاز دارد.

آمادگی‌های قبل از جراحی

قبل از عمل جراحی یک معاینه دقیق چشم پزشکی ضروری است. تعیین قدرت بینایی، بررسی وضعیت لایه اشکی، بررسی حرکات چشم و اعصاب حرکتی و حسی چشم و صورت، بررسی وضعیت ابروها و قرینه بودن آن ها از جمله معایناتی است که باید انجام شوند.

در صورت وجود بیماری خاص یا حساسیت دارویی و یا مصرف داروی خاص باید به پزشک معالج اطلاع داده شود. لازم است داروهای رقیق کننده خون از جمله آسپرین و مشابه آن طبق نظر پزشک معالج از 10 روز تا 2 هفته قبل از عمل قطع شوند.

قبل از عمل باید وضعیت سیستمیک شخص بررسی شده، آزمایشات خون مورد نیاز انجام شود و در صورت تشخیص بیماری خاص باید بررسی و در صورت نیاز با متخصص مربوطه مشاور شده و تحت درمان قرار گیرد.

روش درمان

معمولا جراحی به صورت سرپایی انجام می شود و نیازی به بستری شدن ندارد و تقریبا همیشه جراحی با بی حسی موضعی انجام می شود. در موارد بسیار استثنایی بسته به وضعیت بیمار و در صورت صلاحدید پزشک، ممکن است جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام شود.

* جراحی پلک فوقانی

در جراحی پلک فوقانی، پوست اضافی، عضله و کیسه های چربی (که به صورت پف کردگی خصوصا در قسمت های داخلی تظاهر می کند)، بر اساس امکانات و انتخاب جراح توسط چاقوی جراحی، لیزر یا امواج رادیویی برداشته می شوند. به علاوه در صورتی که افتادگی پلک نیز وجود داشته باشد می توان آن را در حین عمل اصلاح کرد.

جراحی پلک فوقانی باعث بهبودی شکل و موقعیت پلک فوقانی شده و اگر پوست اضافی یا افتادگی پلک باعث محدودیت میدان دید شده باشد، آن را نیز برطرف می کند و در مجموع ظاهری جوان تر به فرد می بخشد. می توان عمل جراحی بالا کشیدن ابرو را نیز همزمان با جراحی پلک فوقانی انجام داد.

* جراحی پلک تحتانی

در اغلب موارد جراحی پلک تحتانی به منظور اصلاح پف زیر پلک انجام می شود. در برخی موارد این نتیجه با برداشتن چربی های اضافی، در برخی موارد فقط با جابه جایی یا پخش آن ها و گاهی با تلفیقی از هر دو روش به دست می آید. در بیشتر موارد، عمل با ایجاد برشی در پشت پلک تحتانی (در سمت ملتحمه) صورت گرفته و در انتها نیازی به بخیه کردن نیست. در صورت وجود پوست اضافی و شلی پوست، در زیر خط مژه ها برش داده شده و از این طریق پوست و احیانا عضله اضافی برداشته می شوند و محل برش با بخیه های ظریف دوخته می شود. در جراحی پلک تحتانی نیز می توان از لیزر یا امواج رادیویی استفاده کرد. مزیت استفاده از لیزر و امواج رادیویی بستن هم زمان عروق خونریزی دهنده حین برداشتن بافت است، در نتیجه احتمال خونریزی حین و پس از عمل و خطرات احتمالی آن را کاهش می دهد.

مراقبت های پس از عمل

در پایان جراحی محل برش و بخیه ها با پماد چرب می شود و نیازی به پانسمان و بسته شدن چشم وجود ندارد. پس از آن که اثر داروی بی حس کننده از بین رفت، ممکن است احساس کنید که پلک ها تحت کشش و دردناک هستند. این حالت معمولا خفیف است و با مصرف مسکن های رایج برطرف می شود. در صورت بروز هرگونه درد شدید یا کاهش دید حتما با پزشک خود تماس بگیرید. عموماً توصیه می شود که پس از 24 تا 48 ساعت از کمپرس سرد استفاده کنید و سرتان را بالا نگه دارید (برای خوابیدن هم چند بالش زیر سر بگذارید.) پس از 48 ساعت درصورت وجود کبودی از کمپرس گرم استفاده کنید. این اقدامات به کنترل ورم و کبودی محل عمل کمک زیادی می کند.

میزان ورم و خون مردگی محل عمل در افراد مختلف متفاوت است و معمولا ورم و کبودی بعد از چند روز به حداکثر رسیده و بین دو تا چهار هفته برطرف می شود. یک تا دو هفته پس از عمل پلک ها ترشحات خفیف یا حالت چسبندگی دارند. مصرف قطره های مناسب به رفع این حالات کمک می کند. در روزهای اول پس از عمل جراحی ممکن است اشک ریزش، حساسیت به نور و تغییرات گذرای بینایی (مثل تاری دید خفیف یا دوبینی) ایجاد شود که به تدریج برطرف می شود. بخیه ها معمولا شش تا هشت روز بعد از عمل کشیده می شوند و پس از برداشتن بخیه ها، تورم پلک ها کم کم فروکش می کند و فرد ظاهر بهتری پیدا می کند.

* زمان انجام فعالیت های عادی و روزمره

اکثر افراد پس از دو روز می توانند مطالعه کرده و به فعالیت های معمول خود بپردازند. پس از شش تا هشت روز که همه بخیه ها برداشته شدند و محل زخم جوش خورد می توان فعالیت های ورزشی سبک را شروع کرد. از این زمان با صلاحدید پزشک می توان از مواد آرایشی برای پنهان کردن کبودی و محل برش استفاده کرد. معمولا بین سه تا چهار هفته پس از جراحی، چشم ها به آفتاب، باد شدید و گرد و غبار حساس هستند. در این مدت بهتر است از یک عینک آفتابی بزرگ و مناسب استفاده شود.

بعد از دو هفته می توان فعالیت های سنگین مانند برداشتن اشیا سنگین از زمین و یا ورزش های قدرتی را انجام داد.

* عوارض احتمالی عمل جراحی

هر عمل جراحی می‎تواند عوارضی داشته باشد. با توجه به اینکه پلک ها در ارتباط با چشم و بینایی فرد می باشند، توصیه می شود عمل جراحی پلک توسط همکاران فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی چشم انجام شود که آشنایی کامل با آناتومی دقیق این ناحیه دارند تا عارضه ای در ارتباط با بینایی فرد ایجاد نشود. مسلماً در دست جراح با تجربه عوارض این جراحی به مراتب کمتر است. چشم پزشکان ماهر بیمارستان چشم پزشکی نور در انجام هرچه بهتر این روش با دقت فراوان سعی در ارائه عالی ترین خدمات به مراجعه کنندگان دارند.

عوارض خفیف پس از عمل عبارتند از: دوبینی یا تاری خفیف دید، تورم و کبودی پلک ها و اطراف آن ها (که اغلب شدت آن در دو طرف متفاوت است)، عدم تقارن محل برش در دو طرف، جوش های سفید کوچک در محل بخیه ها. این عوارض گذرا هستند و پس از چند هفته کم کم برطرف می شوند.

پس از جراحی در برخی از افراد به خصوص در موقع خواب پلک ها کاملا بسته نمی شوند. این حالت معمولا خفیف است و پس از چند هفته به تدریج بهتر می شود. استفاده از قطره اشک مصنوعی و پمادهای مرطوب کننده در موقع خواب به کنترل این حالت کمک می کند، اما اگر این حالت شدید باشد و منجر به بازماندن پلک به مدت زیاد شود می تواند باعث ایجاد خشکی و زخم قرنیه شده که عوارض جدی بینایی را به دنبال دارد و باید با جراحی اصلاح انجام گیرد.

در موارد بسیار نادری در جراحی پلک های تحتانی ممکن است پس از عمل، خونریزی شدید اتفاق بیفتد و با فشار آوردن بر عصب بینایی باعث کاهش دید شدید و دائمی شود. برای پیشگیری از این عارضه فرد باید در ساعت های اولیه پس از عمل، از خم کردن سر و فعالیت های سنگین پرهیز کند و در صورت بروز هرگونه درد شدید یا کاهش دید به سرعت توسط چشم پزشک معاینه شود.

در مورد باقی ماندن جای بخیه (اسکار ناحیه عمل) باید توجه داشت که آشنایی جراح با آناتومی عروق و اعصاب و نسوج حیاتی این نواحی بسیار مهم است. چنانچه برش ظریف و در چین طبیعی بالای پلک داده شود، آثار قابل ملاحظه ای نخواهد داشت و محل برش معمولا سه تا شش ماه رنگ صورتی دارد و پس از این مدت به صورت یک خط ظریف سفید در می آید و به تدریج محو می شود. در پلک تحتانی چنانچه پوست اضافه نداشته باشد و فقط پف آلودگی در نتیجه بیرون زدگی چربی باشد، از طریق داخل پلک تحتانی (trans conjuctival) عمل خواهد شد و هیچ گونه بخیه ای نخواهد داشت. در صورت وجود پوست اضافی، برش در زیر خط مژه ها و در محلی خواهد بود که اثر قابل ملاحظه ای بر جای نمی گذارد.

جراح پلک سعی می کند که پس از جراحی، دو طرف کاملا مشابه باشند، اما گاهی اوقات و ندرتا به علت اختلاف روند ترمیم در دو طرف، ممکن است قرینگی کامل ایجاد نشود.

در مورد برگشت این مشکل با افزایش سن، باید توجه داشت این مسئله در افراد مختلف متفاوت است و همانطور که نمی توان جلوی افزایش سن را گرفت، نمی توان به طور کامل جلوی تغییرات بافتی و شل شدن پوست با گذشت زمان را گرفت، اما می توان با رعایت نکات بهداشتی و مراقبت های پوستی تا حدی آن را کنترل کرد.

* نکاتی که کاندید عمل باید بداند:

از حدود دو هفته قبل از عمل از داروهایی مثل آسپرین، بروفن، ایندومتاسین، پیروکسیکام و مفنامیک اسید استفاده نکنید و چنانچه به هر دلیلی به مُسکن نیاز داشتید فقط از استامینوفن ساده یا کدئینه استفاده کنید.

1. قبل از ورود به اتاق عمل حتما آرایش چهره خود را کاملا پاک کنید.

2. 24 ساعت تا 48 ساعت بعد از عمل از کمپرس سرد استفاده کنید. بدین منظور می توانید چند تکه یخ را در کیسه فریزر ریخته، در کیسه را بسته و پس از قرار دادن یک گاز استریل روی زخم، آن را روی پلک ها و اطراف چشم های خود قرار دهید. بعد از 48 ساعت برای رفع کبودی های احتمالی از کمپرس گرم استفاده کنید.

3. طی دو روز اول بعد از عمل هنگام دراز کشیدن بهتر است بالش زیر سر شما بلندتر باشد تا شیب بدنتان بیشتر شود. این کار باعث می شود کبودی و تورم پلک ها به حداقل برسد.

4. داروهای تجویز شده را طبق دستور پزشک معالج مصرف کنید.

5. شش تا هشت روز بعد از عمل طبق توصیه پزشک معالج برای کشیدن بخیه ها مراجعه کنید.

پرسش و پاسخ

– بلفاروپلاستی چیست؟

در اصطلاح به عمل جراحی پلاستیک پلک ها گفته می شود و معمولاً برای برداشتن پوست اضافی، برداشتن پف پلک ها و در مواردی اصلاح گودی آن ها به کار می رود.

– چه کسانی کاندید مناسب برای جراحی بلفاروپلاستی هستند؟

افرادی که حداقل 35 سال سن دارند و شل شدن و آویزان شدن پوست پلک ها یا پف زیر چشم باعث تغییرات ناخوشایند در چهره آن ها شده است.

– چه انتظاراتی باید از عمل جراحی زیبایی پلک داشته باشیم؟

1. حلقه های سیاه اطراف چشم برطرف نمی شود.

2. چروک های اطراف پلک و بین دو ابرو و پیشانی برطرف نمی شود. (برای اصلاح این موارد تزریق بوتوکس روش مناسبی است)

3. افتادگی ابرو که به طور همزمان با عمل جراحی بلفاروپلاستی یا به طور جداگانه در یک جلسه دیگر به جراحی نیاز دارد.

– چشم پزشک قبل از جراحی بلفاروپلاستی چه اقداماتی انجام می دهد؟

قبل از عمل جراحی یک معاینه دقیق انجام می شود. تعیین قدرت بینایی، بررسی وضعیت لایه اشکی، بررسی حرکات چشم و اعصاب حرکتی و حسی چشم و صورت، بررسی وضعیت ابروها و قرینه بودن آن ها از جمله این معاینات است. انجام آزمایش خون و بررسی وضعیت سیستمیک فرد ضروری است.

– آیا عمل جراحی زیبایی پلک به بیهوشی عمومی نیاز دارد؟

به جز در برخی موارد معمولا جراحی به صورت سرپایی انجام می شود و نیازی به بستری شدن ندارد و تقریبا همیشه جراحی با بی حسی موضعی انجام می شود.

– علت درد بعد از عمل بلفاروپلاستی چیست؟

پس از آن که اثر داروی بی حس کننده از بین رفت، ممکن است احساس کنید که پلک ها تحت کشش و دردناک هستند. این حالت معمولا خفیف است و با مصرف مُسکن های رایج برطرف می شود.