اگر برای شما آنژیوگرافی توصیه شده است احتمال دارد سوالاتی در مورد انجام آن در ذهن شما باشد . این که برای انجام بهتر این تست چه کارهایی باید انجام دهید ؟ چه آمادگی هایی برای آنژیوگرافی لازم است ؟ و این که کلا در زمان آنژیوگرافی چه کاری صورت می گیرد؟
هدف از انجام آنژیوگرافی
آنژیوگرافی یک تست تشخیصی است که برای تشخیص بیماری های قلبی انجام می شود . هدف اصلی از آنژیوگرافی عروق کرونر تشخیص تنگی و انسداد عروق کرونر قلب است . ولی موارد دیگری هم وجود دارند که برای تشخیص آنها احتیاج به انجام آنژیوگرافی قلب است . بیماری هایی مانند تنگی و نارسایی دریچه های قلبی ، اندازه گیری مستقیم فشار داخل حفرات قلب و شریان ریوی ، تشخیص و ارزیابی شدت بیماری های مادرزادی قلب و برخی بیماری های قلبی و عروقی دیگر .
قبل از انجام آنژیوگرافی
بسیاری از تست های لازم برای آنژیوگرافی معمولا قبل از توصیه به آنژیوگرافی انجام گرفته اند مانند نوار قلب ، اکوکاردیوگرافی ، تست ورزش یا اسکن هسته ای قلب .
لازم است قبل از انجام آنژیوگرافی آزمایش خون از نظر میزان هموگلوبین ، پلاکت ، اوره ، کراتینین ، قند و آزمایشات انعقادی خون انجام شده باشد . در برخی مراکز تست هایی مانند هپاتیت و سایر بیماری های قابل انتقال از راه خون هم کنترل می شود .
خود آنژیوگرافی تقریبا نیم ساعت طول می کشد ولی برای آمادگی های قبل از تست و مراقبت های بعد از آن لازم است شما یک روز کامل را برای انجام آنژیوگرافی در نظر بگیرید . البته پروتکل هر بیمارستانی متفاوت بوده و در برخی از بیمارستان ها برای انجام آنژیوگرافی دو روز زمان لازم است .
در اغلب مراکز بیمار صبح روز آنژیوگرافی بستری شده و پس از انجام آنژیوگرافی اگر تصمیم به ادامه درمان با دارو باشد در صورت عدم وجود عارضه عصر همان روز ترخیص می شود ، به ویژه اگر آنژیوگرافی از راه دست انجام شده باشد . گاها لازم است با نظر پزشک بیمار همان شب را در بیمارستان تحت نظر باشد .
اگر بعد از آنژیوگرافی تصمیم به ادامه درمان با استنت یا سایر روش های اینترونشن باشد ، لازم است پس از درمان بیمار یک یا دو روز در بیمارستان تحت نظر باشد .
آنژیوگرافی های تشخیصی و درمانی باید در بیمارستان انجام گردد .
ناشتا بودن
لازم است شما حداقل 4 ساعت قبل از تست هیچگونه مایعات و غذایی استفاده نکنید . اگر شما از انسولین استفاده می کنید ، صبح روز آنژیوگرافی نباید انسولین استفاده کنید . البته انسولین خود را همراه داشته باشید و به پرستار بخش اطلاع دهید . در مورد مصرف سایر داروها مانند داروهای فشارخون ، می توانید آنها را با مقدار کمی آب مصرف نمایید .
لباس
برای آنژیوگرافی باید گان و لباس مخصوص آنژیوگرافی پوشیده شود . لازم است ساعت ، موبایل ، لوازم تزیینی شامل النگو و گردن بند بیمار در زمان آنژیوگرافی جدا شده باشد .
در زمان انجام آنژیوگرافی دندان های مصنوعی بیمار باید درآورده شود ، اگرچه قبل و بعد از آن می تواند مجددا از آن استفاده نماید .
لازم است بیمار روز قبل از تست یا صبح همان روز ، استحمام کرده باشد . نواحی کشاله ران هر دوطرف و هم چنین هر دو دست از آرنج تا مچ دست باید فاقد مو ، چسب یا هر چیزی که مانع آنژیوگرافی می شود ، باشند .
داروها
بیماران لازم است تمام داروهای خود را طبق روال قبل مصرف نمایند مگر مواردی که لازم است طبق نظر پزشک معالج تغییری در آن داده شود . داروهایی که لازم است قبل از آنژیوگرافی تغییر نمایند عبارتند اند از:
وارفارین ، ریواروکسابان و سایر داروهای ضد انعقاد ، به دلیل افزایش خطر خونریزی از محل آنژیوگرافی یا در مواردی که احتیاج به عمل اورژانس میباشد ، معمولا این داروها چند روز قبل از تست قطع می گردند . قطع این داروها و جایگزینی آنها حتما باید با نظر پزشک معالج باشد .
متفورمین لازم است از دو روز قبل از آنژیوگرافی قطع گردد .
لازم است بیماران به دلیل ناشتا بودن ، انسولین صبح روز آنژیوگرافی را استفاده نکنند . این موضوع باید بلافاصله پس از بستری شدن به اطلاع پزشک و پرستار بخش رسانده شود .
مصرف آسپیرین و سایر داروهای قلبی و فشارخون حتی در روز آنژیوگرافی با مقدار کمی آب بلامانع است .
لازم است درزمان بستری تمام مدارک پزشکی را همراه داشته باشید و قبل از آنژیوگرافی شرح حال شما در مورد بیماری فعلی و بیماری های قبلی ، داروهای مصرفی و عادات غذایی و سوابق حساسیت دارویی پرسیده شود . لازم است شما اگر ضعف در دست و پا و سابقه مشکل بینایی یا شنوایی دارید اطلاع دهید .
حین انجام آنژیوگرافی
لازم است در یکی از دست های شما آنژِیوکت تعبیه شود و به سرم متصل گردد .
در هنگام ورود به اتاق عمل آنژیوگرافی (کت لب) ، مجددا سوابق دارویی و ناشتا بودن شما توسط پرستار کنترل می گردد .
در اتاق آنژیوگرافی معمولا پزشک ، پرستار و تکنسین دستگاه حضور دارند .
در بیشتر موارد آنژیوگرافی بدون بیهوشی و بدون داروهای آرام بخش انجام می شود . اگر بیمار استرس زیادی داشته باشد ، پزشک بیهوشی ممکن است از داروهای آرام بخش استفاده کند .
لازم است شما بر روی تخت آنژیوگرافی دراز بکشید و ناحیه ای که قرار است به عنوان محل آنژیوگرافی استفاده شود ، کشاله ران یا ناحیه مچ دست ، با بتادین یا سایر مواد ضدعفونی کننده استریل شود . بعد از آن روی شما و سایر نواحی اطراف تخت آنژیوگرافی با استفاده از پوشش استریل ، پوشانده می شود. لازم است تا پایان کار از آوردن دست یر روی این پوشش خودداری نمایید .

برای آنژیوگرافی جهت کاهش درد ناحیه آنژیوگرافی از داروهای بی حس کننده موضعی استفاده می شود که در زیر پوست تزریق می گردند . پس از آن پزشک به وسیله سوزن باریکی وارد یکی از رگهای بدن شما می شود و یک وسیله کوتاه به نام “شیت” یا “دسیله” در داخل رگ شما کار می گذارد . شیت یک وسیله پلاستیکی به طول تقریبا 10 سانتی متر و قطر حدود 2 میلی متر است که یک دریچه یک طرفه برای وارد کردن کاتتر و وسایل آنژیوگرافی به داخل بدن دارد که مانع برگشت خون به خارج و خونریزی می شود. این وسیله تا پایان آنژیوگرافی در محل باقی می ماند و معمولا پس از آنژیوگرافی و در اتاق ریکاوری خارج می گردد .
حین آنژیوگرافی احتمال دارد در اثر برخورد کاتتر به دیواره قلب ، احساس طپش قلب کنید یا موقع تزریق ماده حاجب احساس درد سینه گذرا یا احساس گرما و برافروختگی داشته باشید . لازم است برای گرفتن تصاویر دقیق از تمام قسمت های قلب ، دستگاه آنژیوگرافی مرتبا به سمت راست ، چپ ، بالا و پایین جابجا شود .
در برخی موارد از شما خواسته می شود تا نفس عمیق بکشید ، نفس خود را حبس نمایید یا سرفه کنید لذا لازم است شما در ارتباط کامل با پزشک و پرستار باشید . هم برای اجرای خواسته های تیم درمان و هم اگر مشکلی مانند درد سینه ، سرگیجه ، تنگی نفس یا هر مشکل دیگری که در حین آنژیوگرافی پیش آمد ، به پزشک اطلاع دهید .